Zapobieganie wpadkom, zalecenia dla zdrowiejących alkoholików

W początkowym okresie trzeźwienia najistotniejsza jest pomoc w utrzymaniu abstynencji. Zastanówmy się więc nad technikami zapobiegania wpadkom, bo tym najpilniej trzeba się zająć w tej fazie zdrowienia.

Jeden z takich sposobów sprowadza się do tego, żeby trzymać się z daleka od alkoholu. Można to trafnie ująć tak: „Odległość od zapicia można wyliczyć w metrach. Jeżeli trzymamy alkohol w barku, to mamy do niego tylko metr czy dwa. A gdybyśmy chcieli iść do najbliższej knajpy, to już jest półtora kilometra”. Im dalej, tym bezpieczniej.

Złośliwy szybko zauważy, że najlepiej wyjechać na bezludną wyspę. Jednak trzeźwiejący alkoholicy żyją w świecie, gdzie jest alkohol – zawsze niedaleko znajdzie się sklep monopolowy czy bar, zawsze ktoś może częstować czy namawiać.

Dlatego koniecznie trzeba, oprócz unikania kontaktu z alkoholem, nauczyć się jeszcze dwóch rzeczy: jak odmówić picia i jak zachowywać się w sytuacjach, które zwykle wzbudzają chęć na kieliszek. W tym celu został opracowany Trening Asertywnych Zachowań Abstynenckich czyli TAZA.

Co to jest „asertywne zachowanie” ?

Zachowanie asertywne oznacza bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich uczuć, postaw, opinii i pragnień w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie i pragnienia drugiej osoby. Zachowanie asertywne różni się od zachowania agresywnego, oznacza bowiem korzystanie z osobistych praw bez naruszania praw innych osób. Jednocześnie zachowanie asertywne różni się od zachowania uległego, zakłada działanie zgodnie z własnym interesem i stanowczą obronę siebie, bez nieuzasadnionego niepokoju.

TAZA zaczyna się od zbadania, jakie sytuacje mogą stanowić dla danej osoby trudności. Używa się do tego tak zwanej Mapy Treningu Asertywnych Zachowań Abstynenckich.

Kiedy każdy ustali, z czym ma kłopoty powinien w odpowiadający mu sposób ćwiczyć asertywne zachowanie w danych sytuacjach. Niektórym odpowiada korzystanie z nagranych na kasetach scenkach z zachowaniem agresywnym, uległym, jak i asertywnym. Inni preferują ćwiczenie w parach, gdzie każdy wybiera z Mapy trudną dla siebie sytuację i ćwiczy je tak długo, aż uzyska zadowalający wynik.

Aby przybliżyć zachowanie asertywne skorzystajmy z czytelnego wyjaśnienia. Weźmy na przykład odmawianie picia. „Zacznij od słowa nie. Po  nie warto dodać krótkie wyjaśnienie po to, by rozmówca nie zrozumiał, że go nie lubisz lub odsuwasz się od niego. Pamiętaj, że masz prawo odmówić i nie musisz się tłumaczyć ani argumentować. Duża ilość argumentów zwykle rozpoczyna dyskusję. Używając czasownika muszę lub nie mogę czynisz odpowiedzialnymi za odmowę jakieś zewnętrzne okoliczności, a nie siebie. Możesz się spodziewać dalszego dociekania czy na pewno musisz?, a dlaczego nie możesz?. Najlepiej, gdy odwołujesz się do siebie mówiąc: wolę, chcę, wybieram, jest dla mnie ważne, postanowiłem”.

Podobnie można ćwiczyć informowanie o własnym uzależnieniu, leczeniu i abstynencji. Jest bardzo przydatne jeśli każdy ma przygotowaną wypowiedź, którą będzie się mógł posługiwać w realnych sytuacjach. Warto mieć przećwiczone stwierdzenie: „Jestem uzależniony (uzależniona) od alkoholu. Moja choroba polega na …” i przygotowane kilka zdań własnego wyjaśnienia.

Powinniśmy przemyśleć również inne możliwości. Na przykład w „Zaproszeniu na imieniny” solenizant zawiadamia, że na imieninach nie będzie alkoholu. W „Rozmowie z kierownikiem” pracownik informuje go o swoim uzależnieniu. „Składka” polega na wyjaśnieniu swojej odmowy udziału w składce na alkohol, a „Hydraulik” – na odrzuceniu propozycji wspólnego picia. Jak widzimy, te sytuacje są bardzo typowe i praktycznie każda musi się prędzej czy później zdarzyć. Jeśli „świeży” abstynent jest na nie przygotowany, groźba zapicia bardzo się zmniejsza.

W tym samym celu zachęcam do zapoznania się z ” Zaleceniami dla zdrowiejących alkoholików”.
Wyposażeni w takie narzędzia przestajemy być tacy bezbronni w sytuacjach zagrażających naszej abstynencji, bo wiemy, co i jak mamy robić. Trening Asertywnych Zachowań Abstynenckich sprawdza się nadzwyczajnie, dlatego zadomowił się w całym lecznictwie odwykowym oraz klubach.